Muối

"Rhus amela D.Don
Rhus chinensis var. chinensis
Rhus javanica var. chinensis (Mill.) T.Yamaz.
Rhus osbeckii Steud. [Invalid]
Rhus semialata Murray
Rhus semialata var. osbeckii DC.
Schinus indicus Burm.f."

Cây có nguồn gốc từ Trung Quốc, Nhật Bản, Malaixia

Cây xuất hiện ở 02 huyện là huyện Cái Nước (xã Thạnh Phú, xã Tân Hưng Đông) và huyện Thới Bình (xã Tân Lộc, xã Hồ Thị Kỷ)

Cây được cho biết là đa phần mọc tự nhiên ở vườn nhà, ven đường và ven ao

Cây sống lâu năm

Cây gỗ nhỏ

Cây cao 4-10m

Cành non sẽ có lông mềm màu hung phủ bên ngoài.

Cuống lá hình trụ, trên cuống lá và cành cây muối, thường có những nốt dài 3-6cm, do ấu trùng của sâu Schlechtendalia chinensis gây ra. Trong nốt có nhiều tanin nên được dùng để nhuộm, chế mực viết hay làm thuốc thu liễm (gọi là Ngũ bội tử).

Lá kép mọc so le, có hình lông chim lẻ, dài khoảng 25 – 40cm. Có từ 9 – 13 lá chét mỏng hình mũi mác, dài khoảng 8 – 10cm và rộng khoảng 4 – 6cm, đầu nhọn, gốc thuôn. Mặt trên lá sỉn màu còn mặt dưới màu nhạt hơn, có gân nổi rõ, mép khía có răng, phần cuống lá có hình trụ. Lá của cây thường bị 1 loại côn trùng châm, đồng thời ấu trùng sâu khiến trên lá xuất hiện những bướu sần sùi, kích thước to nhỏ không đều.

Hoa màu trắng, họp thành chùy rộng, nhiều nhánh. Đài hợp có lông và tràng thì có cánh thuôn dài gấp 3 lần đài, phần nhị có chỉ nhị dài.

Quả hạch gần hình tròn, phủ lông ngắn, màu đỏ. về mùa hè, trên chùm quả thường phủ một lớp màu trắng như muối, có vị mặn nhưng chua. có quả chín tháng 10 tới tháng Giêng.

Tháng 6 đến 7

Tháng 10 đến 11

Acid gallic và tanin là 2 thành phần chính có trong dược liệu cây muối. Phần ngũ bội tử cũng chứa hàm lượng lớn tanin. Ngoài ra dược liệu còn chứa các thành phần khác như: flavon, ethvl galat, phenol, lipid, acid tartric, acid citric, acid moronic, 6 pentadecylsalicylic, betulenic

Rễ có vi chua và mặn, tính mát. Ngũ bội tử có vị chua và chát, tính bình.

Chữa ho, tiêu chảy, lỵ ra máu, lỵ mạn tính, vàng da, thận hư yếu, chảy máu cam, ngộ độc, ra nhiều mồ hôi, nôn ra máu. Ngoài ra, khi sử dụng ở dạng thuốc đắp ngoài da còn giúp trị mụn nhọt hay lở loét.

Rễ, lá và nốt lồi ở lá.

Thu hái ngũ bội tử vào mùa thu. Rễ thu hái quanh năm. Lá thu hái vào hạ thu.

Rễ có tác dụng tiêu viêm, lợi tiều, hóa đờm, tiêu ứ, cầm máu. Ngũ bội tử có tác dụng làm săn da, cầm ỉa chảy, chống ho, cầm máu, làm ngưng toát mồ hôi.

Cây muối có tác dụng tốt trong việc chống siêu vi khuẩn bệnh herpes (HSV), đồng thời làm tăng tác dụng chống HSV của in vivo và acyclovia in vitro. Ngoài ra còn có thể làm giảm tỷ lệ nhiễm HSV, mức độ nặng cùng tần số của thương tổn da tự phát. Cao cây muối còn có tác dụng điều trị chống HSV – 1, nhất là khi kết hợp với acyclovia.

Thành phần acid moronic có trong dược liệu còn giúp chặn sự tăng sinh của virus ở não mạnh hơn ở da. Cao chiết nước nóng từ cây muối còn có khả năng ức chế sự nhân đôi của virus cự bào.

Lượng acid gallic dồi dào trong cây mối còn có tác dụng ức chế nhiều loại vi khuẩn như Clostridium perfringens, c. paraputrificum, Escherichia coli, Bacieroides fragilis, Eubacterium limosum và Staphylococcus aureus.

Trong cao chiết từ thân cây muối, hoạt chất acid 6 – pentadecylsalicylic mang hoạt tính kháng thrombin, đồng thời kéo dài thời gian đông máu phụ thuộc vào liều ở trong thử nghiệm tương tác thrombin – fibrinogen.

Cao ngũ bội tử và thành phần chính acid gallic khi uống có tác dụng dự phòng sự phát triển của tình trạng tổn thương gan cấp tính.

Sau khi thu hái dược liệu, hấp nước sả 3-5 phút rồi phơi khô hoặc hơ nóng trong lửa để diệt sâu rồi phơi hay sấy khô. Rễ và lá có thể được sử dụng ở dạng tươi hay phơi khô đều được.

Nấu nước chữa mụn nhọt, ghẻ lỡ

Lá sắc đặc ngậm dùng rút mủ chân răng.

Quả có thể dùng ngoài nấu nước rửa mụn nhọt, ghẻ lở. Vỏ cây cũng dùng được như thế.

Rễ muối dùng trị cảm mạo phát sốt, viêm khí quản mãn tính, ho, ho ra máu, viêm ruột, lỵ, trĩ chảy máu, bệnh về mạch vành, viêm gan, phù thũng. Rễ cây này đem đun sôi lấy nước cho thêm đường đỏ vào để uống là phương thuốc dân gian kinh nghiệm chữa sốt rét

Vỏ rễ dùng ngoài trị đòn ngã tổn thương, rắn cắn, dị ứng sơn. Giã câv tươi đắp hay đun sôi lấy nước rửa.

Tùy thuộc vào từng bài thuốc và mục đích sử dụng mà có thể dùng dược liệu cây muối bằng cách sắc lấy nước uống hay dùng đắp ngoài da. Liều lượng được khuyến cáo là khoảng từ 15 – 60g/ngày, có thể điều chỉnh khi kết hợp với các vị thuốc khác vào bài thuốc cụ thể.