THÔNG TIN CHUNG
Tên khác
Trùm gọng, Ngọc nữ biển, Mò biển, Chong gọng
Tên địa phương
Chùm gọng
Tên tiếng Anh
Glory bower
Tên khoa học
Volkameria inermis L., 1753
Tên đồng nghĩa
"Catesbaea javanica Osbeck
Clerodendrum buxifolium (Willd.) Spreng.
Clerodendrum capsulare Blanco
Clerodendrum commersonii (Poir.) Spreng.
Clerodendrum coromandelianum Spreng.
Clerodendrum emarginatum Briq.
Clerodendrum inerme (L.) Gaertn.
Clerodendrum inerme var. macrocarpum (Wall. ex C.B.Clarke) Moldenke
Clerodendrum inerme var. neriifolium Kurz
Clerodendrum inerme var. oceanicum A.Gray
Clerodendrum inerme f. parvifolium Moldenke
Clerodendrum javanicum Spreng.
Clerodendrum neriifolium (Roxb.) Wall. ex Steud.
Clerodendrum neriifolium (Roxb.) King & Gamble ex Schau
Clerodendrum neriifolium var. macrocarpum Wall. ex C.B.Clarke
Ovieda inermis (L.) Burm.f.
Ovieda ovalifolia A.Juss.
Volkameria buxifolia Willd.
Volkameria commersonii Poir.
Volkameria neriifolia Roxb."
Clerodendrum buxifolium (Willd.) Spreng.
Clerodendrum capsulare Blanco
Clerodendrum commersonii (Poir.) Spreng.
Clerodendrum coromandelianum Spreng.
Clerodendrum emarginatum Briq.
Clerodendrum inerme (L.) Gaertn.
Clerodendrum inerme var. macrocarpum (Wall. ex C.B.Clarke) Moldenke
Clerodendrum inerme var. neriifolium Kurz
Clerodendrum inerme var. oceanicum A.Gray
Clerodendrum inerme f. parvifolium Moldenke
Clerodendrum javanicum Spreng.
Clerodendrum neriifolium (Roxb.) Wall. ex Steud.
Clerodendrum neriifolium (Roxb.) King & Gamble ex Schau
Clerodendrum neriifolium var. macrocarpum Wall. ex C.B.Clarke
Ovieda inermis (L.) Burm.f.
Ovieda ovalifolia A.Juss.
Volkameria buxifolia Willd.
Volkameria commersonii Poir.
Volkameria neriifolia Roxb."
BẢN ĐỒ VỊ TRÍ
PHÂN LOẠI KHOA HỌC
Bộ
Hoa môi
Lớp
Hai lá mầm
Ngành
Hạt kín
Giới
Thực vật
NGUỒN GỐC PHÂN BỐ VÀ SINH CẢNH
Nguồn gốc
Cây chưa rõ nguồn gốc nhưng phổ biến ở các nước ven biển nhiệt đới và Ðông Nam Á, Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia, Malaixia, Inđônêxia, Philippin
Phân bố
Ở Cà Mau, cây Chùm giọng phân bố chủ yếu ở huyện Phú Tân (xã Phú Thuận), huyện Cái Nước (xã Tân Hưng Đông), huyện Năm Căn (TT. Năm Căn, xã Hàng Vịnh), huyện Ngọc Hiển (xa Tân Ân, xã Đất Mũi), huyện Đầm Dơi (xã Ngọc Chánh).
Sinh cảnh
cây chùm gọng được tìm thấy mọc tự nhiên ở trong vườn, ven sông, ven ao, ven đường. Cây được sử dụng làm thuốc nên được người dân và các thấy thuốc nam trồng trong vườn.
MÔ TẢ THỰC VẬT
Cành nhánh
Cành không lông; vỏ màu nâu tím, bóng
Cuốn lá
Cuống 6-8mm
Lá
Lá đơn mọc đối, phiến nguyên, xoan bầu dục, dày dày, không lông, gân phụ 5-7 cặp
Cụm hoa
Xim 3 hoa màu trắng; đài hình ống, có 5 lá đài; tràng dài 4,5cm, có 3 thùy trắng tim tím; nhị dài thò ra ngoài, màu đỏ tím
Quả
Quả hạch tròn, to 10-13mm, có 4 khía tròn
Mùa hoa
Ra hoa quanh năm, thường gặp tháng 5-7
Mùa quả
Từ tháng 5 đến tháng 12, quả chín tháng 9-11
THÀNH PHẦN DINH DƯỠNG VÀ HÓA HỌC
Thành Phần Hóa Học
Lá chứa chất đắng vô định hình, nhựa, gôm.
CÔNG DỤNG VÀ TÁC DỤNG
Tính vị, tác dụng
Có vị đắng, tính hàn, mùi thơm, có ít độc
Khái quát chung công dụng
Phù thũng, cảm sốt, phong thấp gân cốt đau, đau lưng, đau dây thần kinh hông đau dạ dày, cảm mạo, sốt, sốt rét, viêm gan, sưng to gan lách
Khái quát chung bộ phận dùng làm thuốc
Rễ và lá
Thời gian thu hoạch
Thu hái rễ quanh năm, chủ yếu vào mùa hè thu
Tác dụng dược lý
Thanh nhiệt giải độc, tán ứ trừ thấp, thư cân hoạt lạc. Dịch lá có tác dụng giải nhiệt, hạ sốt.
Chế biến
Rửa sạch, gọt bỏ vỏ, thái mỏng, phơi khô.
CÔNG DỤNG THEO BỘ PHẬN
Rễ
Rễ và thân làm thuốc xoa bóp, chữa phong thấp, đau dạ dày, viêm gan
Tinh dầu
Dịch lá có tác dụng giải nhiệt, hạ sốt (Blog cây cảnh vn nd)
ĐƠN THUỐC - BÀI THUỐC
Bài thuốc độc vị 1
Phong thấp gân cốt đau, đau dây thần kinh hông, cảm lạnh: Rễ Chùm gọng 30g, sắc uống
Bài thuốc độc vị 2
Ðòn ngã tổn thương, đau sau lưng: Giã lá tươi và thêm ít rượu, hơ nóng để đắp ngoài
Bài thuốc độc vị 3
Bài thuốc chữa bệnh cảm lạnh, đau mỏi gân cốt, đau dây thần kinh: Dùng 30g rễ cây Chùm gọng sắc nước uống ít nhất 3 lần trong ngày, liên tục trong 3-4 ngày
Bài thuốc đa vị 1
Trị đau lưng ở Cà Mau (Minh Hải): 1kg thân chùm gọng, 10 trứng gà, 2 lít rượu. Trước hết lấy thân dây Chùm gọng, xắt mỏng, sao vàng khử thổ, xong ngâm với 2 lít rượu cho ra hết chất thuốc màu đỏ rồi lượt bỏ xác, đập 10 trứng gà lấy lòng đỏ quậy tan cho nổi bọt, và lấy mật ong 1 xị cho vào rượu thuốc. Ngày uống 1 ly nhỏ lúc sáng sớm và trước khi đi ngủ, có tác dụng bổ, trị suy thận, đau khớp ngang hông